Mỹ chấn động sau cái chết của nhà tranh đấu Trung Quốc Tào Thuận Lợi (viet.rfi.fr)

Cảnh những người bạn của bà Tào Thuận Lợi đến viếng thăm ở bệnh viên tại Bắc Kinh. Ảnh chụp ngày 01/03, hai tuần trước khi bà qua đời.

Reuters

Trọng Thành

Hôm qua 15/03/2014, theo Reuters, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông báo thể hiện nỗi xúc động sâu sắc của Hoa Kỳ trước việc nhà tranh đấu nhân quyền Trung Quốc Tào Thuận Lợi (Cao Shunli) qua đời tại một bệnh viện ở Bắc Kinh, và khẳng định đã nhiều lần thông báo với Trung Quốc nỗi quan ngại về tình trạng sức khỏe của nhà tranh đấu, cũng như yêu cầu Bắc Kinh bảo đảm các quyền căn bản của công dân mà Trung Quốc cam kết.

Nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jennifer Psaki bày tỏ : « Chúng tôi rất đau buồn trước các thông tin, theo đó, nhà tranh đấu nhân quyền Tào Thuận Lợi đã qua đời trong một bệnh viện ở Bắc Kinh. (…) Chúng tôi đã nhiều lần thông báo với chính quyền Trung Quốc về nỗi quan ngại liên quan đến việc giam giữ bà Tào Thuận Lợi, và nhất là tình trạng về tình trạng sức khỏe của nhà tranh đấu bị suy sụp nghiêm trọng ». Đại diện Bộ Ngoại Mỹ khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục yêu cầu chính quyền Trung Quốc bảo vệ và bảo đảm các quyền căn bản của công dân, theo các cam kết quốc tế của Bắc Kinh.
Bà Tào Thuận Lợi, 52 tuổi, nhà hoạt động nhân quyền nhiều năm theo đường lối ôn hòa, vừa qua đời. Bà bị bắt hồi tháng 9 năm ngoái. Công an Trung Quốc đã câu lưu bà Tào Thuận Lợi tại sân bay, khi bà chuẩn bị lên đường sang Thụy Sĩ để làm nhân chứng trong một cuộc họp về nhân quyền tại Liên Hiệp Quốc. Theo các tổ chức nhân quyền, lý do bà bị bắt là vì đã tiến hành một cuộc tuyệt thực ngồi hiếm có vào tháng 6/2013, cùng một số nhà hoạt động khác trước trụ sở Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Bắc Kinh, để đòi chính quyền cho phép đông đảo người dân Trung Quốc được tham gia soạn thảo báo cáo quốc gia về nhân quyền.
Nhà tranh đấu nhân quyền nổi tiếng Hồ Giai (Hu Jia), ở Bắc Kinh, khẳng định trên trang Twitter của ông : “Đảng Cộng sản phải chịu hoàn toàn trách nhiệm” trước cái chết của bà Tào Thuận Lợi. Luật sư của nhà tranh đấu nhân quyền cho biết, ở trong tù tình trạng sức khỏe của bà xấu đi rõ rệt, nhưng thoạt tiên trại giam đã không cho phép bà được chữa trị. Vào tháng trước, tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch thông báo, bà Tào Thuận Lợi bị nhiều chứng bệnh nghiêm trọng, trong đó có lao và một bệnh ở vùng gan.
Hôm qua, người phát ngôn của Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc Ravina Shamdasani khẳng định đã yêu cầu chính quyền Trung Quốc xem xét lại toàn bộ quá trình giam giữ và đối xử với bà Tào Thuận Lợi, và khiếu nại của gia đình bà phải được xem xét.
Kể từ khi lên nắm quyền cuối năm 2012, ê kíp lãnh đạo mới ở Trung Quốc tiếp tục bắt giữ thêm hàng chục nhà ly khai và gia tăng kiểm soát ngôn luận, đặc biệt trên mạng internet. Theo nhà nghiên cứu về Trung Quốc Anu Kultalahti, tại Amesty International, « cái chết của bà Tào Thuận Lợi cho thấy chính quyền Trung Quốc đã nhạy cảm như thế nào với các chỉ trích và sẵn sàng bịt miệng những ý kiến bất đồng. Bàn tay chính quyền đã nhuốm máu ».