Khổng Tử bàn về chính trị (ttxva.net)

Published on January 22, 2015   ·   No Comments 

TTXVA BIÊN TẬP

Đối với tiến trình dân chủ hóa thì có thể ”lợi dụng” mấy câu kinh điển này của ông Khổng :

1. “Xét : vua là thuyền vậy, dân là nước vậy. Nước có thể chở thuyền, cũng có thể lật thuyền. Vua lấy điều này mà suy ngẫm về sự nguy nan thì có thể biết vậy” (“Khổng Tử gia ngữ” [孔子家語]. Nguyễn Trãi có câu “Phúc chu thủy tín dân do thủy” [覆舟始信民猶水 / lật thuyền mới biết dân như nước] là lấy ý từ câu này).

2. Tử Cống hỏi về chính trị. Khổng Tử nói : “Đủ lương thực, đủ binh lực, dân tin theo“. Tử Cống nói : “Nếu bất đắc dĩ phải bỏ đi, trong ba điều này, điều nào trước ?“. Đáp rằng : “Bỏ lương thực, xưa nay đều phải chết ; dân không tin, không đứng vững được” (“Luận ngữ” / 論語).

Ảnh (từ trên xuống dưới, phải qua trái) : 1. Bốn chữ LÂM SỰ NHI CỤ (臨事而懼 / gặp việc gì cũng run rẩy thận trọng), trích trong “Luận ngữ”, cựu Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak viết nhân dịp năm mới ; 2. Bốn chữ DĨ HÒA VI QUÝ (以和為貴 / coi hòa bình, yên ổn là điều quý), trích trong “Luận ngữ”, do cựu Thủ tướng Nhật Bản Fukuda Yasuo viết ; 3. Bốn chữ TÍN NHI HIẾU CỔ (信而好古 / tin tưởng và thích cổ học), cũng trích trong “Luận ngữ”, do ông Hoàng Đình Thụ (cựu Tỉnh trưởng tỉnh Quảng Tín thời Việt Nam Cộng hòa) cung tiến vào năm 1969 ; 4. Tượng Khổng Tử tạc vào thời Lê trung hưng, thờ trong Văn Miếu – Hà Nội.

Trần Quang Đức